Brabants Natura 2000-gebiedje kan heropening vliegbasis belemmeren

Niet alleen stikstof, ook een klein natuurgebied kan de heropening van vliegbasis De Peel in Vredepeel, op pakweg 14 kilometer van Vierlingsbeek/Groeningen, dwarsbomen. Dat werd maandagavond duidelijk tijdens een bijeenkomst in de Venrayse raadzaal van vertegenwoordigers van belangengroepen en dorpsraden en ambtenaren. Burgemeester Leontien Kompier en wethouder Jan Jenneskens spraken van een tweede ‘gouden kogel’. Dat meldt de redactie van het Venrayse nieuwsblad Peel en Maas deze week.

Door Henk Baltussen

De plaaggeest die Defensie, in haar streven om De Peel te reactiveren, weleens parten zou kunnen spelen heet De Bult. Een Natura 2000-gebied van 120 hectare op de provinciegrens van Noord-Brabant en Limburg. Met op een kilometer afstand de vliegbasis. De Bult is een van oorsprong nat hoogveengebied dat wordt gevoed door regenwater. De vliegbasis ligt vele meters lager dan De Bult. Om het Defensie-gebied zeker rondom de start- en landingsbaan droog te houden, pompt een speciaal gemaal het grondwater in het verderop gelegen Defensiekanaal dat het water verder afvoert. Dat kanaal is tevens de provinciegrens. Maar niet alleen het water onder het vliegveld wordt weggepompt, dat gebeurt ook met het hogergelegen water van De Bult dat naar De Peel wordt gezogen om vervolgens ook in het kanaal te belanden. Het gevolg is dat De Bult verdroogt.

“En dat wordt alleen maar erger als De Peel weer opengaat”, stelt Jan-Erik Kikkert, beleidsmedewerker Natuur een Landschap bij de gemeente Venray in Peel en Maas. “De baan wordt geschikt gemaakt voor zwaardere vliegtuigen, er wordt daar gebouwd, er zal daarom alleen nog maar meer grondwater moeten worden weggepompt om de zaak droog te houden. Stel dat een vliegtuig of ander materieel van de baan raakt, dan is het niet de bedoeling dat dat spul in een moeras terechtkomt.”

Tot voor kort was het in Venray niet bekend dat Defensie op die manier het grondwater wegpompt. Het gemaal staat op Brabants grondgebied. Kikkert vernam van Brabantse collega’s over de manier van waterhuishouden. Hij is duidelijk: “De Bult moet een nat gebied zijn. Ik kan me niet voorstellen dat Defensie daar geen rekening mee moet houden.” Wat de gevolgen zouden kunnen zijn voor agrarische bedrijven rondom De Peel, is nog onduidelijk.

Ecoloog Jan Erik Kikkert kan zich eveneens niet voorstellen dat stikstof geen invloed op heropening van De Peel kan hebben. “Er komt hoe dan ook meer stikstof bij. Hoe wordt dat dan opgelost?” De GGD’s van Limburg, Brabant en Friesland houden er al voorzichtig rekening mee dat de vliegbasis bij Vredepeel operationeel wordt. Zij gaan samenwerken op het gebied van gezondheid.

De laatste maanden was het vrij stil rondom de slapende vliegbasis. Dat heeft alles te maken met het stikstofonderzoek dat Defensie laat uitvoeren. Welke gevolgen heeft het voor de stikstofdepositie mocht De Peel heropenen, is de grote vraag. Rond deze tijd zijn de stikstofberekeningen klaar. “Ambtenaren zoeken vervolgens uit wat kan, wat niet, of het een onhaalbare kaart is”, aldus Bart van Dijk, programmamanager vliegbasis De Peel bij de gemeente Venray. “Verwacht wordt dat staatsecretaris Van der Maat binnen twee of drie maanden reageert. De besturen van de provincies en de gemeente Venray (woordvoerder van de andere twaalf gemeenten die te maken krijgen met De Peel, red.) worden als eerste ingelicht.”

Omdat De Peel nog dicht is, is het thema gezondheid in verband met straaljagers in deze regio een wat abstract begrip. Daarom is er alvast een ambtelijke samenwerking opgezet met de gemeenten waarin de vliegbases Leeuwarden, Volkel en De Peel liggen. Er blijkt breed behoefte te zijn aan inzicht en duidelijkheid over eventuele gevolgen voor de gezondheid, laat Van Dijk weten. In samenspraak met de vier gemeenten, waaronder de gemeente Land van Cuijk, de GGD Friesland, de provincies Noord-Brabant en Limburg is een eerste verkenning uitgevoerd naar vragen die er zijn. Op advies van Defensie is ook het RIVM hierbij betrokken.

De GGD’s Friesland, Brabant en Limburg gaan aan de slag met het opstellen van een rapport waarin duidelijk wordt wat de vluchten van de F-35 voor gevolgen hebben in heel Nederland. Van Dijk: “Hiermee willen we voorkomen dat iedere locatie afzonderlijke onderzoeken gaat uitvoeren.” Defensie krijgt te zijner tijd een advies voor het opstellen van een onderzoeksprotocol en een landelijk volgsysteem, speciaal gericht op de F-35.

(Bron: nieuwsblad Peel en Maas, donderdag 30 maart 2023)